Ҫӗрпӳ районӗнчи Рынкӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ун пек ӗҫре тӑрӑшакансене ҫӑмӑл мар, вӗсен ӗҫ-хӗлне тӗрӗслекенсем тем чухлех теҫҫӗ-ха. Асӑннӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне ял халӑхне икӗ эрне шывсӑр лартнӑшӑн айӑплаҫҫӗ.
Ҫынсем шывсӑр ларнӑ фактпа прокуратура ӗҫ пуҫарнӑ. 146 килти 322 ҫын шывсӑр ларнӑшӑн малтан прокуратура асӑрхаттарнӑ. Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр инспекцийӗ те маттур тесе ырламан. Яваплӑх виҫине суд палӑртӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ял шахматисчӗсен XXIII республика турнирӗ иртнӗ. Кӑҫал унта Элӗк, Куславкка, Ҫӗрпӳ, Вӑрнар, Шупашкар, Патӑрьел, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри районӗсем, Ҫӗнӗ Шупашкар хули хутшӑннӑ.
Ҫакнашкал турнира 1992 ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Вӑл ҫулсерен Чӑваш Республикинчи чи вӑйлӑ шахматистсене пухать. Ҫӗнтерӳҫӗ ятне Вӑрнар районӗнчи В.Наумов чи пӗрремӗш ҫӗнсе илнӗ. Вӑл 2010 ҫулта каллех ҫак ята тивӗҫнӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи М.Герасимов, В.Гусев, Ҫӗрпӳ районӗнчи В.Гусев тӗрлӗ ҫулсенче виҫӗ хут ҫӗнтерӳҫӗ пулнӑ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи А.Кудянов икӗ хут малти вырӑна йышӑннӑ. Куславккари Г.Илларионов, Пӑрачкаври В.Лазарев, Ҫӗрпӳри С.Дмитриев, А.Сергеев, Шупашкар районӗнчи Ишлейри А.Александров, Вӑрмарти Н.Ермолаев, Сӗнтӗрвӑрри хулинчи И.Казаков, А.Марков, В.Николаев та хӑй вӑхӑтӗнче ҫӗнтерӳҫӗ ятне илнӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тавӑшкасси вулавӑшӗнче «Чӑваш Ен литератури: ҫулталӑкри чи вуланакан кӗнеке — 2012» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗ.
Тавӑшкассинче ку конкурса чӑвашла тӑхӑр кӗнеке хутшӑннӑ. Вӗсен йышӗнче — Г.Г.Кабаковӑн «Пурнӑҫ хакӗ», А.П.Казановӑн «Ырату», Анатолий Кипечӗн «Тамӑкри ачан сасси», М.З.Крыловӑн «Пурнӑҫ сыппи вӑрӑм», В.Р.Кузьминӑн «Вӗҫев», С.Л.Павловӑн «Тӗтре», Н.А.Петровскаян «Тухатмӑш», Улька Эльменӗн «Упраймарӑм сана», Юхма Мишшин «Анатран хӑпарать шурӑ пӑрахут» кӗнекисем.
Конкурсра чи нумай сасӑ пухса ҫак тӑрӑхра, Ҫӗрпӳ районӗнчи Тӗнсӗр ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Михаил Крыловӑн «Пурнӑҫ сыппи вӑрӑм» кӗнеки ҫӗнтернӗ. Вулакансене ҫак хайлав питӗ килӗшнӗ-мӗн. Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак кӗнекере Михаил Зиновьевич халӑх ӑс-хакӑлӗ, кӗҫӗннисем аслисене хисеплени ҫинчен каласа кӑтартать, ӗлӗкхи каларӑшсене илсе кӑтартать. Хайлавӑн тӗп шухӑшӗ — ырӑ усала яланах ҫӗнтерни. Аслӑ ӳсӗмрисем ҫак кӗнекене ҫамрӑксене вулама сӗннӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Патӑрьел салинчи культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем ачасене йӑла-йӗркепе паллаштарма тӑрӑшаҫҫӗ. Ачасен «Родничок» (чӑв. «Ҫӑлкуҫ») драма кружокӗ шӑпах ҫак енӗпе ҫанӑ тавӑрса ӗҫлет. Унан ертӳҫи — М.А.Викторова.
Ҫак кунсенче «Родничок» районта театр ушкӑнӗсем хушинче иртнӗ «Чӗнтӗрлӗ чаршава» хутшӑннӑ. Ачасем куракансене Татьяна Зюликовӑн «Стоит ли будить спящих красавиц?» пьесине (чӑв. «Ҫывӑракан пикесене вӑртма кирлех-ши?») кӑтартнӑ. Ҫывӑракан пикене — Аня Тимофеева, майра патшана — Диана Егорова, Шарлота фейӑна — Ксюша Тимофеева, Жанна фейӑна — Даша Гурьева, Ришар тиккине (принца) — Коля Николаев, Николя тиккине — Стас Николаев, Анри тиккине — Саша Ярхуткин вылянӑ.
Ачасем ҫак спектакле конкурсра ҫеҫ кӑтартман. Вӗсем ӑна тепӗр кунхине ял халӑхне, шкул ачисене кӑтартнӑ. Ҫамрӑк актерсен ӳсӗмӗ — 7–15 ҫулсем.
Ҫӗрпӳ районӗнче вырнаҫнӑ 9-мӗш колонире ларакансем ҫак кунсенче алла диплом илнӗ. Вӑтам пӗлӳ илни ҫинчен калакан хута вӗсене Вӑрнарти ял хуҫалӑх техникумӗн преподавателӗсем тыттарнӑ.
Ҫапла, тӗрмере те вӗрентеҫҫӗ. Алла специальноҫ илни ирӗке тухсан ӗҫе вырнаҫма пулӑшасса шанаҫҫӗ. Тепӗр майлӑ каласан, айӑпланнӑ ҫынна пурнӑҫра хӑй вырӑнне тупма ҫӑмӑллатать ҫав хут. Ҫӗрпӳре ларакансем «зоотехник» специальноҫа алла илнӗ.
Ҫӗрпӳ ҫывӑхӗнчи Сӑнав шкулӗ «Ташлакан шкул» проекта 2011 ҫултанпа пурнӑҫлать. Унта пурте хутшанаҫҫӗ: ачасем те, ашшӗ-амӑшӗ те, педагогсем те. Ташӑ — ӳнерӗн хӑйне евӗр тӗсӗ, кӑмӑла ҫӗклет.
Пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пур класс та, 1-мӗшӗнчен пуҫласа 11-мӗш таранах, «Пӗрле ташлатпар, пурте ташлатпӑр» флеш-моб конкурсне хутшӑннӑ. Ку мероприяти чӑн-чӑн ташӑ уявӗ пулса тӑнӑ. Куракансем 15 тӗрлӗ флеш-мобпа киленнӗ. Пурте — интереслӗ, илемлӗ.
Шкул директорӗ Г.Г.Фадеева «Ташлакан шкул» проект ачасен туслӑхне тата вӑйлӑрах ҫирӗплетнине, вӗсен пултарулӑхне аталантарма пулӑшнине палӑртнӑ.
Ҫамрӑк ташӑҫӑсем пултарулӑхне шкулта кӑна кӑтартмаҫҫӗ, район, республика, тӗнче шайӗнче иртекен ташӑ конкурсӗсене те хутшанаҫҫӗ, малти вырӑнсене тивӗҫеҫҫӗ.
Эх, чавса ҫывӑх та ҫыртаймӑн тесе ваттисем тӗрӗс каланӑ та ҫав. Шупашкарта пӑтӑрмаха лекнӗ каччӑсем те халӗ кулянаҫҫӗ пулӗ те, анчах…
18–25 ҫулти ҫамрӑксем, иккӗшӗ Шупашкар ачисем пулнӑ, виҫҫӗмӗшӗ — Ҫӗрпӳ районӗнчен, пӗрин ҫуралнӑ кунне паллӑ тума тесе пӗр талӑклӑха хваттер тара илнӗ. Уява вӗсем чейпе тата компотпа кӑна паллӑ туман, эрех те ӗҫнӗ. Ӳсӗр ҫынна тинӗс те чӗркуҫҫи таран кӑна теҫҫӗ те, ҫаплах-тӑр. Ҫурҫӗр иртсен хайхисем пневматика пӑшалне тӗрӗслесе пӑхас тенӗ. Ӑна хайхисенчен пӗри Мускавра туяннӑ иккен. Пеме тытӑннӑ та вӗсем нумай хваттерлӗ ҫурт умӗнче ларакан виҫӗ машинӑна: «Фольксваген», «Киа», «Мазда» маркӑллӑскерсене — лектернӗ.
Ҫӗр хута хула варринче пӑшалтан пеме тытӑннӑ каччӑсене полицие пуҫтарса кайнӑ. Вӑйӑран вӑкӑр тухнӑ та, явап та тытма тивет-тӗр ӗнтӗ вӗсен.
Ҫӗрпӳ районӗнчи тепӗр кинемей 100 ҫулхи юбилейне уявланӑ. Хальхинче — Кӑшаркасси ялӗнче пурӑнакан Александра Родионова. Ҫӗр ҫул сахал та мар, нумай та мар пек. Анчах ун чухлӗ кун кунласси — шӳт мар.
Александра Родионовна сӗтел хушшинче хӑнасемпе хуплупа, чейпе хӑналаннӑ май пурнӑҫне аса илнӗ. Унӑн кун-ҫулӗ ыттисенчен нимӗнпе те уйрӑлса тӑман. «Ҫӗнӗ пурнӑҫ» колхозра ӗҫленӗ, ирех тӑрса выльӑх-чӗрлӗх пӑхнӑ, пахча ҫимӗҫ ӳстернӗ. Вӑл ыттисем пекех вӑрҫӑ ҫулӗсене, ун хыҫҫӑнхи тапхӑра чӑтса ирттернӗ. Анчах пурнӑҫа нихӑҫан та ӳпкелемен. Александра Родионова «Тӑван ҫӗршывӑн 1941–1945 ҫулсенчи Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче хӑюллӑ ӗҫсемшӗн» медале тивӗҫнӗ. Вӑл пӗр ывӑл ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ 3 манукӗпе, 2 кӗҫӗн мӑнукӗпе киленет.
Юбиляра тӑванӗсем, Рынкӑ Сали ял тӑрӑхӗн пуҫлахӗ Вероника Федорова, Кӑшкаркассинчи хор ушкӑнӗ те саламланӑ. Кинемей те юлман: юратнӑ юррисене шӑрантарнӑ.
Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн тӗпчевҫисем Ҫӗрпӳ районӗнчи депутат тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. 51 ҫулти арҫын Туҫи ял тӑрӑхӗн депутачӗ шутланать иккен. Ӑна ҫамрӑк хӗрарӑма — лешӗ нумай пулмасть ача ҫуратнӑскер пулнӑ — хӗненӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Ӗҫ-пуҫ арҫын паллакан хӗрарӑм патӗнче хӑналаннӑ чух пулса иртнӗ. Тӗпчевҫӗсем хӑна ӗҫсе ӳсӗрӗлнӗ хыҫҫӑн кил хуҫи хӗрарӑмӑн 22-ри хӗрӗ ҫумне ҫыпӑҫма пуҫланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Лешне ун пек тимлӗх килӗшмен паллах — тивӗҫлипе тытмалла, йӗркеллӗ пулмалла тесе асӑрхаттарнӑ пулать. Арҫынна вара «пурӑнма вӗрентни» килӗшмен-тӗр. 51 ҫулти вӑйпитти 22-ри хӗрарӑма питӗнчен ҫапса янӑ, уринчен тапнӑ, гитара ярса илсе унпа кӑкӑрӗнчен туртса панӑ пулать.
17 мӑнукӗн, 21 мӑнук ачин тата мӑнук ачин 1 ачин камран тӗслӗх илмелли пирки пуҫ ватмалла та мар. 100 ҫул тултарнӑ асламӑшӗнчен!
Ҫӗрпӳ районӗнчи Янтуш ялӗнче ҫуралнӑ Феодосия Степановӑна район администраци пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов, социаллӑ пай пуҫлӑхӗ Алевтина Шорикова, Сӑнав ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Данилов 100 ҫулхи юбилейпе саламланӑ. Пӗр ӗмӗр хыҫа хӑварнӑ кинемее РФ Президенчӗн саламлӑ ҫырӑвне панӑ.
Феодосия Степанова ӗмӗрӗпех ялта пурӑннӑ. Вӑл ҫамрӑк чухне колхозра ӗҫленӗ. Хастарскер ӗҫрен хӑраман, яланах малтисен ретӗнче пулнӑ. Хӗр хӑйсен ялӗнчи каччӑпа ҫемье ҫавӑрнӑ. Ҫамрӑк ҫемье ача-пӑча ҫуратнӑ, ҫӗнӗ пӳрт ҫӗклеме тытӑннӑ. Анчах вӗсен ӗмӗтне вӑрҫӑ татнӑ. Нимӗҫем тапӑнсанах упӑшкине фронта илсе кайнӑ. Феодосия Степанова икӗ ачипе тата варти пепкипе туса пӗтермен пӳртре юлнӑ. Пӗтӗм йывӑрлӑх ун ҫине тиеннӗ. Тылра арҫын алли ҫитмен. Ҫамрӑк хӗрарӑм ҫӗр ҫывӑрмасӑр ӗҫленӗ. Мӑшӑрӗ фронтран таврӑнни уншӑн чи пысӑк телей пулнӑ. Вӑрҫӑ пӗтсен иккӗшӗ те тӑван колхозра вӑй хунӑ, 7 ача ҫуратса ӳстернӗ. Тӑватӑ ывӑлӗ те ял хуҫалӑхӗнче ӗҫленӗ, чи лайӑх механизаторсен, водительсен, бригадирсен йышӗнче пулнӑ.
-4.7 °C